Ύστερα από το Κοινωνικό Παντοπωλείο, το Κοινωνικό Φαρμακείο, την Τράπεζα Τροφίμων ή Ρούχων ή Οικιακών Συσκευών και το Κοινωνικό Παζάρι, οι δήμοι, ως ο «αιρετός» θεσμός ο πιο κοντινός στον πολίτη, στην προσπάθειά τους να βοηθήσουν τους πολίτες να αμυνθούν και να εξασφαλίσουν τα απαραίτητα για την επιβίωση στη δύσκολη αυτή συγκυρία, τόσο των ιδίων όσο και των οικογενειών τους, δημιουργούν ο ένας μετά τον άλλον τους αστικούς ή δημοτικούς λαχανόκηπους. Δικαιούχοι; Οι άνεργοι, οι άποροι, οι χαμηλοσυνταξιούχοι, οι χαμηλόμισθοι οικογένειες και ιδιώτες που έχουν όρεξη να παράγουν τα δικά τους οικολογικά κηπευτικά προϊόντα, διασφαλίζοντας έτσι...
Ο Αστικός ή Δημοτικός Λαχανόκηπος (Community Gardens) είναι μια παλιά ιστορία, ιστορία 150 χρόνων, τουλάχιστον για την Τοπική Αυτοδιοίκηση στην Ευρώπη και στην Αμερική (όπως, για παράδειγμα, το Βανκούβερ στον Καναδά, η Νέα Ορλεάνη και το Ντιτρόιτ στις ΗΠΑ, το Ροσάριο στην Αργεντινή, το Κάιρο της Αιγύπτου, το Φράιμπουργκ και το Βερολίνο στη Γερμανία, το Παρίσι στη Γαλλία κ.λπ.). Είναι ένας διαδεδομένος τρόπος παραγωγής και κατανάλωσης από τους ίδιους τους δημότες προϊόντων της γης, τις περισσότερες φορές βιολογικών προϊόντων, προκειμένου να μπορέσουν να επιβιώσουν, τη στιγμή μάλλον όταν τα εισοδήματά τους δέχονται «πιέσεις» και «ψαλιδίσματα», όπως συμβαίνει τώρα στα μεσαία και κατώτερα κοινωνικά στρώματα της χώρας.
Στη χώρα μας, ο θεσμός αυτός κάνει τα πρώτα του βήματα καιδήμοι, όπως αυτοί της Αλεξανδρούπολης, του Αμαρουσίου, της Βέροιας, της Έδεσσας, της Θέρμης, της Καβάλας, της Καλαμάτας, της Κομοτηνής, της Λάρισας, της Λέσβου, της Ρόδου, των Σερρών, των Τρικάλων και της Τρίπολης, ήδη έχουν παραχωρήσει τις πρώτες εκτάσεις γης στους δημότες τους, ευχόμενοι... καλή σοδειά!
Δήμος Αθηναίων
Το δικό του Λαχανόκηπο με διάφορα κηπευτικά δημιούργησε ο Δήμος Αθηναίων στο Φυτώριο του (Κανελλοπούλου 5, Γουδή), σε μια προσπάθεια ενίσχυσης των εργαζομένων του δήμου που πλήττονται από την κρίση. Ο λαχανόκηπος έκτασης περίπου ενός στρέμματος θα εξυπηρετεί ανάγκες εργαζομένων, που λόγω δανείων, έχουν εκκαθαριστικό δεκαπενθήμερου κάτω από 200 ευρώ και συντηρείται εθελοντικά από εργαζομένους της Διεύθυνσης Πρασίνου και Περιβάλλοντος.
Να σημειωθεί πως τη δική του πρόταση για τη δημιουργία αθηναϊκού Δημοτικού Λαχανόκηπου για τους πολίτες έχει ήδη κάνει ο επικεφαλής της ανεξάρτητης κίνησης πολιτών «Επιμένουμε Αθήνα» Γιώργος Αμυράς με επιστολή που απέστειλε στο δήμαρχο Αθηναίων Γιώργο Καμίνη. Τι προτείνει; Τη δημιουργία δημοτικών λαχανόκηπων στο Πεδίον του Άρεως και τον Εθνικό Κήπο τους οποίους θα καλλιεργούν Αθηναίοι που έχουν ανάγκη (άνεργοι, άποροι, πολύτεκνοι, ευπαθείς ομάδες πολιτών κ.λπ.).
Όπως λέει στην επιστολή του, «τόσο το Πεδίον του Άρεως όσο και οΕθνικός Κήπος αποτελούν ιδανικές τοποθεσίες για την ανάπτυξη τωνπρώτων αστικών λαχανόκηπων της Αθήνας δεδομένου ότι πρόκειταιγια προστατευμένους χώρους με πολλά υπόγεια νερά (Πεδίον τουΆρεως) που πρέπει επιτέλους να αξιοποιηθούν ή διαθέτουν ήδηικανοποιητικό υποσύστημα άρδευσης (Εθνικός Κήπος)».
Δήμος Αλεξανδρούπολης
Στο πλαίσιο της κοινωνικής πολιτικής του, ο Δήμος Αλεξανδρούπολης υπέγραψε στα μέσα Μαΐου τη σύμβαση έργου «Κατασκευή Έργου Υποδομής για την Βιοκαλλιέργεια» με την ανάδοχο Κοινοπραξία «Χατζημόσχου Αθανάσιος - Κακάκης Ευάγγελος», για τη δημιουργία δημοτικών λαχανόκηπων. Το έργο αναμένεται να ολοκληρωθεί σε δύο μήνες από τώρα και περιλαμβάνει τη δημιουργία περίπου 270 λαχανόκηπων, 50τ.μ. - 100 τ.μ., σε αγροτεμάχιο ιδιοκτησίας του Δήμου Αλεξανδρούπολης, συνολικής έκτασης περίπου 28 στρεμμάτων.
Οι λαχανόκηποι αυτοί θα διατεθούν δωρεάν για καλλιέργεια σε αντίστοιχο αριθμό δικαιούχων, οι οποίοι θα επιλεγούν βάσει οικονομικών κριτηρίων. Στο χώρο, προβλέπεται η κατασκευή περιμετρικής περίφραξης, αποχετευτικού δικτύου, δικτύου άρδευσης, διαδρόμων, θερμοκηπίου, κυλικείου, γραφείου γεωπόνου, wc και αποθήκης. Τα παραγόμενα προϊόντα θα προορίζονται για την κάλυψη των αναγκών των δικαιούχων σε τρόφιμα, ενώ το 10% της παραγωγής θα διατίθεται στο Κοινωνικό Παντοπωλείο του δήμου για την ενίσχυση των οικονομικά ασθενέστερων δημοτών.
Δήμος Αμαρουσίου
Ο Δήμος Αμαρουσίου λέχει ήδη παραδώσει σε 40 οικογένειες τον πρώτο Δημοτικό Λαχανόκηπο, που δημιουργήθηκε με την αξιοποίηση του ελεύθερου χώρου, στη συμβολή των οδών Ανδρόνικου, Αυτοκράτορος Ηρακλείου και Δωδεκανήσου, στην περιοχή του Νέου Τέρματος. Στους λαχανόκηπους, οι κάτοικοι θα μπορούν να καλλιεργούν και να παράγουν τα δικά τους αγροτικά προϊόντα για να καλύπτουν τις ανάγκες τους, ενώ μέρος της παραγωγής θα διατίθεται για την κάλυψη των αναγκών του Δημοτικού Παντοπωλείου.
Στο σύγχρονο Δημοτικό Λαχανόκηπο Αμαρουσίου, έκτασης 1500 τ.μ., ο χώρος κατατμήστηκε σε αγροτεμάχια των 25 τ.μ. περίπου, περιφράχτηκε και ακολούθως πραγματοποιήθηκαν εργασίες προετοιμασίας του εδάφους (φρεζάρισμα) από την Υπηρεσία Πρασίνου του Δήμου για τη φύτευση εποχιακών οπωροκηπευτικών.
Ο κάθε κήπος έχει παροχή νερού, καθώς ο χώρος διαθέτει δεξαμενή 12 κ.μ. που γεμίζει με νερό από τις γεωτρήσεις του Δήμου. Επίσης στο χώρο λειτουργεί εγκατάσταση «κομπόστ» για την αξιοποίηση των φυτικών απορριμμάτων και την παραγωγή φυσικού λιπάσματος. Ο Δημοτικός Λαχανόκηπος είναι περιφραγμένος και σκεπασμένος με δίχτυ σκίασης.
Οι πολίτες που ενδιαφέρονται να καλλιεργήσουν και να παράγουν τα δικά τους κηπευτικά προϊόντα στους Δημοτικούς Λαχανόκηπους Αμαρουσίου μπορούν να υποβάλλουν αίτηση στη γραμματεία του Αντιδημάρχου Καθαριότητας ( Δημαρχείο Αμαρουσίου, Βασ. Σοφίας 9, 1ος όροφος, τηλ. 213-20.38.154.
Δήμος Βέροιας
Σε μια περίπου 10 στρεμμάτων, όπου έγινε διαμόρφωση κήπων εμβαδού 50 τ.μ., ο Δήμος Βέροιας «εγκαινιάζει» τους δικούς του δημοτικούς λαχανόκηπους στους οποίους θα εγκαθίστανται οι δικαιούχοι που θα επιλεγούν, και οι οποίοι θα είναι απαραιτήτως δημότες Βέροιας. Η εγκατάσταση μπορεί να είναι έως δυο χρόνια με δικαίωμα ανανέωσης υπό προϋποθέσεις που θα εξετάζονται. Το πρόγραμμα απευθύνεται κατά προτεραιότητα στους κατοίκους του αστικού κέντρου, οι οποίοι δεν διαθέτουν αγροτική ή άλλη ιδιοκτησία γης στην οποία θα μπορούσαν να καλλιεργήσουν τους δικούς τους κήπους.
Οι δημότες που θα καλλιεργούν τους λαχανόκηπους θα υποχρεούνται να αποδίδουν στο δήμο το 10% (κατ ελάχιστο) της παραγωγής, το οποίο θα προσφέρεται δωρεάν σε άπορες οικογένειες μέσα απ το Κοινωνικό Παντοπωλείο, ενώ δεν επιτρέπεται η πώληση σε τρίτους. Μελλοντικά, σε συνεργασία με οργανώσεις κοινωνικού χαρακτήρα, μπορεί να διοργανώνονται στον ίδιο χώρο εκδηλώσεις συνυφασμένες με την καλλιέργεια της γης, από τα έσοδα των οποίων θα χρηματοδοτούνται κοινωφελείς δράσεις.
Οι δημότες-καλλιεργητές, μεταξύ άλλων, υποχρεούνται να καθαρίζουν το έδαφος από τα υπολείμματα της καλλιέργειας σε χώρο που θα προσδιοριστεί για τη δημιουργία κομπόστ, να μη χρησιμοποιούν χημικά και λιπάσματα, παρά μόνο βιολογικά φυτοπροστατευτικά σκευασμάτων καθώς και ενισχυτικών εδάφους (κοπριά, τύρφη κτλ.).
Δήμος Θέρμης
Σύμφωνα με την υπ' αριθμ. 94/2011 απόφαση του δημοτικού συμβουλίου Θέρμης, ο δήμος θέσπισε κανονισμό λειτουργίας του Δημοτικού Λαχανόκηπου και αποφάσισε να παραχωρήσει σε ενδιαφερόµενους δηµότες τεµάχια έκτασης πενήντα (50) τετραγωνικών µέτρων (15 στρέµµατα από το υπ. Αριθµ. 1586 αγροτεµάχιο του αγροκτήµατος της Ν. Ραιδεστού δίπλα στο ∆ηµοτικό γήπεδο της Ν. Ραιδεστού) για την καλλιέργεια ετήσιων λαχανικών ειδών µε δική τους φροντίδα που
θα προορίζονται για την κάλυψη των αναγκών των οικογενειών τους. Η παραχώρηση γίνεται για ένα έτος µε το συµβολικό τίµηµα των πενήντα (50) ευρώ ανά τεµάχιο και χρονιά για έκταση πενήντα (50) τετραγωνικών µέτρων. Η παραχώρηση θα γίνεται για χρονικό διάστηµα 12 µηνών (Νοέµβριος-Οκτώβριος). Ο δήµος διατηρεί το δικαίωµα να µεταβάλλει το τίµηµα της ενοικίασης σε είκοσι πέντε (25) ευρώ (πολύτεκνοι, µονογονεϊκές κ.ά.). και να απαλλάσσει µερικές οικογένειες δηµοτών (άποροι ) από την υποχρέωση καταβολής του.
Τα χρήµατα που θα συγκεντρώνονται κάθε χρόνο από τη διάθεση των τεµαχίων θα χρησιµοποιούνται για την προετοιµασία των τεµαχίων (όργωµα, φρεζάρισµα, κόπρισµα, ζεόλιθος, εδαφολογικές αναλύσεις), τη διοργάνωση σεµιναρίων και για τη συντήρηση των εγκαταστάσεων (περίφραξη, κιόσκια, αρδευτικό δίκτυο, χώροι υγιεινής, κλπ).
Σύμφωνα με τον κανονισμό, δεν επιτρέπεται η εκµίσθωση περισσότερων από πενήντα (50) τ.μ. στην ίδια οικογένεια. Οι δε καλλιεργητές που θα εκµισθώνουν τις εκτάσεις πρέπει απαραίτητα να είναι δηµότες του ∆ήµου Θέρµης. Εκτάσεις µπορούν να διατεθούν σε κατοίκους που δεν είναι δηµότες, µόνον αν υπάρξουν αδιάθετα τεµάχια και για ένα έτος. Σε περίπτωση που τα υπάρχοντα κηποτεµάχια δεν επαρκούν για την κάλυψη των αναγκών όσων εκδήλωσαν ενδιαφέρον, η ∆ηµοτική Επιτροπή Λαχανόκηπου µετά την κάλυψη των αναγκών των ατόµων που έχουν προτεραιότητα, (άποροι, πολύτεκνοι, µονογονεϊκές οικογένειες, ειδικών αναγκών κ.ά.) θα προχωρεί σε δηµόσια κλήρωση.
Η καλλιέργεια των λαχανόκηπων γίνεται όνο µε βιολογικές µεθόδους απαγορευόµενης της χρήσης χηµικών λιπασµάτων, ζιζανιοκτόνων και φυτοφαρµάκων στους ατοµικούς λαχανόκηπους, ενώ οι καλλιεργητές των λαχανόκηπων θα πρέπει να παρακολουθήσουν υποχρεωτικά τα µαθήµατα βιολογικής καλλιέργειας που θα οργανώσει ο ∆ήµος Θέρμης.
Δήμος Κορδελιού-Ευόσμου:
Ο μεγαλύτερος λαχανόκηπος σε ταράτσα
Ο μεγαλύτερος λαχανόκηπος σε ταράτσα
«Καθαρά» λαχανικά, απαλλαγμένα από φυτοφάρμακα και χημικές ουσίες περιλαμβάνει ο μεγαλύτερος «οικιακός» λαχανόκηπος στη Θεσσαλονίκη, που δημιούργησε με πολύ μεράκι ο συνταξιούχοςΜανώλης Καραγιαννίδης στην ταράτσα του σπιτιού του στο Δήμο Κορδελιού Ευόσμου.
Εν μέσω οικονομικής κρίσης ο κ. Καραγιαννίδης αποφάσισε να αξιοποιήσει την ταράτσα της οικίας του, καλλιεργώντας σε μια έκταση 120 τ.μ. μια μεγάλη ποικιλία από 140 καλλιέργειες με πατάτες, πιπεριές, φασολάκια, κρεμμύδια, σκόρδα, αγγουράκια και ντομάτες.
Με μεγάλη φροντίδα και αφοσίωση κατάφερε να μεταμορφώσει την ιδιόκτητη ταράτσα σε μια όαση λαχανικών, ελαφρύνοντας τον οικογενειακό προϋπολογισμό και εξυπηρετώντας όχι μόνο τις ανάγκες της οικογένειας αλλά φίλων και συγγενών.
Δήμος Καλαμάτας
Στη δημιουργία λαχανόκηπων στην Παραλία, σε οικόπεδο μεταξύ της Ναυαρίνου και της Κρήτης, προχωρά και ο Δήμος Καλαμάτας.Η έκταση του θα είναι 5 στρέμματα, και στους δικαιούχους, που θα επιλεγούν θα παραχωρηθούν από 50 τετραγωνικά μέρα, στα οποία θα καλλιεργούν λαχανικά βιολογικής γεωργίας. Ο δήμος θα εκπαιδεύσει τους καλλιεργητές, οι οποίοι τα προϊόντα που θα παράγουν θα απαγορεύεται να τα πουλήσουν. Στα αξιοσημείωτα αυτής της προσπάθειας του δήμου είναι πως υπάρχει η σκέψη να δοθούν εκτάσεις και σε δημοτικά σχολεία, ώστε οι λιλιπούτειοι μαθητές να έχουν το δικό τους κήπο και να μάθουν από πρώτο... χέρι τις καλλιέργειες.
Δήμος Λάρισας
Ο Δημοτικός Λαχανόκηπος της Λάρισας είναι ίσως το «υπόδειγμα» του εγχειρήματος από τους ελληνικούς δήμους, και δεν είναι τυχαίο το ότι πολλές αντιπροσωπείες τον επισκέπτονται προκειμένου να συμβουλευθούν τους αρμοδίους και να πάρουν τεχνογνωσία. Μάλιστα, άλλοι δύο δήμοι της Θεσσαλίας, αυτός τωνΤρικκαίων και της Καρδίτσας, που έχουν επισκεφθεί τη θεσσαλική πρωτεύουσα, ήδη οδεύουν στο... δρόμο που χάραξε ο Δημοτικός Λαχανόκηπος Λάρισας, ο οποίος είναι σε μια έκταση 22 στρεμμάτων, με αρχικό στόχο να παράσχει τη δυνατότητα σε ανέργους να επιδοθούν σε μονοετής βιολογικές καλλιέργειες, προκειμένου να εξασφαλίσουν προϊόντα προς οικεία χρήση.
Στη δημοτική αυτή έκταση, έχουν διαμορφωθεί συνολικά 277 κηπάρια, από τα οποία τα πρώτα 156 διατέθηκαν σε ανέργους. Στη συνέχεια, άλλα 60 δόθηκαν σε συνταξιούχους, ορισμένα άλλα σε ΚΑΠΗ και κάποια στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας για πειραματικούς σκοπούς και σε σχολεία. Η παραχώρηση εκ μέρους του δήμου είναι εντελώς δωρεάν και οι απασχολούμενοι υπογράφουν μία διετή σύμβαση με την αρμόδια Αρχή, με απαραίτητη προϋπόθεση οι καλλιέργειες να είναι βιολογικές και μονοετής. Όλοι οι καλλιεργούντες τα κηπάρια είναι υποχρεωμένοι να διαθέτουν το 10% της παραγωγής για το Κοινωνικό Παντοπωλείο.
Από την πλευρά του, ο δήμος έχει εγκαταστήσει κεντρικό σύστημα ποτίσματος, παρέχοντας δωρεάν το νερό αλλά και τις συμβουλές γεωπόνου που, κατά τις πρωινές ώρες, βρίσκεται στον ειδικά περιφραγμένο χώρο, δύο κομμάτια του οποίου έχουν δενδροφυτευτεί. Επίσης, υπάρχουν χώροι υγιεινής καθώς και γραφείο διακίνησης, κιόσκια, παγκάκια και πρόκειται να δημιουργηθεί και παιδική χαρά, καθώς- πέραν των άλλων- η συνεύρεση τόσων ανθρώπων στο χώρο προάγει και την κοινωνικοποίηση. Μάλιστα, ενώ τις πρωινές ώρες λειτουργεί υπό δημοτική επίβλεψη, οι δικαιούχοι έχουν ήδη οργανωθεί και κρατούν το χώρο ανοιχτό και το απόγευμα αλλά και τα Σαββατοκύριακα.
Δήμος Σερρών
Δημιουργία Δημοτικού Λαχανόκηπου σχεδιάζει και ο Δήμος Σερρών διά μέσω της Αναπτυξιακής του Εταιρείας. Έτσι, υπέβαλε πρόταση χρηματοδότησης, μέσω της πρόσκλησης 49 για την υλοποίηση του Θεματικού Άξονα Προτεραιότητας 4 «Πλήρης ενσωμάτωση του συνόλου του ανθρώπινου δυναμικού σε μια κοινωνία ίσων ευκαιριών» του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Ανάπτυξη Ανθρώπινου Δυναμικού» 2007-20, για μια σειρά κοινωνικών δομών, μεταξύ των οποίων και ο Δημοτικός Λαχανόκηπος.
Δήμος Τρίπολης
Με τη φράση «ο Δήμος Τρίπολης σας καλεί να αλλάξετε την καθημερινότητα σας, να γνωρίσετε τις ομορφιές της γης και να γευτείτε τους καρπούς της δημιουργίας σας», ο δήμος απηύθυνε πρόσκληση στους πολίτες για να δηλώσουν συμμετοχή στον πρώτο Δημοτικό Λαχανόκηπο της πόλης, όπου οι δημότες θα μπορούν να καλλιεργούν λαχανικά με βιολογικό τρόπο.
Η ανταπόκριση ήταν μεγάλη, ανέλπιστη για το δήμο. Έτσι, ο Δήμος Τρίπολης αναγκάστηκε να μειώσει την έκταση των «ατομικών» δημοτικών λαχανόκηπων (συνολική έκταση 16 στρέμματα), προκειμένου να μπορέσει να ικανοποιήσει όλους τους ενδιαφερόμενους, για την ακρίβεια τους 139 ενδιαφερόμενους-τυχερούς, στους οποίους δόθηκαν οι εκτάσεις στα μέσα Μαΐου.
